Monitör Alırken Dikkat Edilmesi Gereken Kriterler
Günümüz teknoloji çağı olduğundan birçok konuda olduğu gibi bilgisayarınız için alacağınız monitörlerde de birçok çeşit bulunmakta. Peki bunlar arasında hangisi alınmalı. Tabi ki herşeyden önce sağlık geldiği için sağlığımızı tehlikeye atmayacak bir monitör olmalı. Daha sonra kalite ve diğer seçenekleri göz önünde bulundurmalıyız.
LCD monitör satan firmalar ve üreticiler, kendilerine ait ürünleri tanımlamak için birçok rakam ve terim kullanıyor. Bu rakamların ne anlama geldiğini biliyor musunuz? Tabii ki bunları bilmek zorunda değilsiniz. Aşağıda sizler için hazırlamış olduğumuz makale içerisinde LCD monitör satıcıları ve üreticilerinin vermiş olduğu rakamlar hakkında detaylı bilgi edineceksiniz. Bu bilgiler sizlere LCD monitör satın alma kararı sürecince yardımcı olacak.
Ekran Ebatları
Bilindiği gibi LCD monitör ekranları dikdörtgen yapıya sahiptir. Bu dört köşeden alt bölümde kalan köşe ile karşı üst köşe arasındaki uzaklık ekranın boyutunu bizlere söyler. LCD monitörlerin ekran büyüklüğü genellikle model adı içerisinde bizlere söylenir. Önemli olan bu numaralara baktığınızda LCD ekrana ait gerçek ölçüleri algılamak. Mesela W20D adındaki bir monitörün ekran büyüklüğü 20 inçtir. Bu tarz bir yaklaşım kural olmasa da LCD monitör üreticileri ürünlerini isimlendirirken bu yolu kullanıyorlar.
Görme Orantısı
Bir LCD ekranın görüş oranı, ekran üzerindeki piksel sayılarının yatay ve dikeydeki oranına verilen isimdir. Geleneksel ekranlar 4:3 oranına sahiptir. Çoğu yeni monitör ise 16:10 veya 16:9 geniş ekran görümüm değerine sahipler. 16:9 değeri tipik olarak HDTV’ler tarafından kullanılır. 16:10 ise genel olarak LCD monitör üreticileri tarafından tercih ediliyor. Bunların dışında 21:9 gibi ultra geniş ekrana sahip monitörler var. Fakat bu tarz monitörler pek yaygın değiller.
Çözünürlük
Tüm LCD ekranlar yalnızca tek bir doğal çözünürlük görüntüler. Bu dikey ve yatay piksellere ait fiziki numaralar LCD ekranın düzeyini belirler. Bilgisayar ekranının çözünürlüğünün normalden düşük olarak ayarlanması LCD ekranın görüntüyü bulanıklaştırarak sunmasına sebep olur. Aşağıda LCD monitörlerin ekran büyüklüklerine göre destekledikleri doğal çözünürlükleri görebilirsiniz.
- 17″ (Geniş Ekran): 1280 x 800 (WXGA) Piksel
- 19″ (Geniş Ekran): 1440 x 900 (WXGA+) Piksel
- 21″ (Geniş Ekran): 1600 x 900 (WSXGA+) Piksel
- 22″ (Geniş Ekran): 1920 x 1080 (WUXGA) Piksel
- 24″ (Geniş Ekran): 1920 x 1080 (WUXGA) Piksel
- 27″ (Geniş Ekran): 2560 x 1440 (WQHD) Piksel
- 30″ (Geniş Ekran): 2560 x 1600 Piksel
Kontrast
Kontrast değerleri, üreticilerin piyasada farklılıklarını gösterdiği araçlardan bir tanesidir. Kontrast değeri görüntüdeki en parlak bölüm ile en karanlık bölüm arasındaki farktır. Örneğin, LCD ekranınızın kontrast değeri 600 cd/m2 ise, parlak bir beyaz görüntü ölçümlendiğinde kontrast değeri de 600 cd/m2 çıkar. Siyah beyaz arasındaki kontrast aralığı genişledikçe tonlamalar daha fazla belirgin olur. Temel olarak, daha yüksek kontrast değeri ekranda daha derin siyahlar ve daha parlak beyazlar sunacaktır. Tipik kontrast değeri 1000:1 olarak gösterilebilir.
Renk
Her bir LCD panel renk üretimine göre değişiklik gösterir. LCD panel görüntüsünün kalitesindeki en önemli unsurlardan biri panelin renk dizisidir. Bu dizi ne kadar geniş ise ekranınızın sunacağı farklı renk sayısı da o kadar geniş olacaktır. LCD monitörlerin renk değerleri renk derinliği terimi ile tanımlanır. Bu değer kullanıcının görüntüleyebileceği renklerin toplam sayısını verir. En yaygın renk derinliği PC’lerde 8-bit (256 renk), 16 bit (65.536 renk), 24 bit (16.7 milyon renk). Gerçek renk veya 24 bit en sık kullanılan moddur. Bazı profesyoneller LCD monitörlerin 32 bit renk derinliği desteği bulunur.
Tepkime Süresi
LCD panelde bir pikselin renklendirilebilmesi için, birim pikseldeki kristale başvurulur ve kristalin durumu değiştirilir. İşte tepki süreside burada ortaya çıkar. Tepki süresi paneldeki kristalin açık durumdan kapalı duruma hareketinin aldığı süredir. Artan tepki süresi, kristalin açılması sırasında geçen süreye, düşüş süresi ise kristalin kapama sırasındaki geçen süreye verilen isimdir. Artan süre LCD’lerde çok hızlı, fakat düşüş süresi oldukça yavaştır. Bu durum parlak olan film karelerinin seyri halinde arka planda kalan siyah kısımlarında bir parça bulanıklığa sebep olmasına yol açar. Düşük tepki süresi ekranda daha az bulanıklık etkisi demektir. LCD monitörlerin tepsi süreleri genellikle gri renkten gri renge olarak verilir. Bunu başlıca sebebi cihazların tam tepki sürelerinin daha fazla olmasıdır.
Görme Açısı
LCD ekranlarda kullanılan kristal parçaların yapısından kaynaklanan bazı sorunlar bulunuyor. Bu sorunlara en belirgin örnek görüş açısında karşımıza çıkıyor. LCD ekranlar ilk üretildiğinde ekrana dik olarak bakılması gerekiyordu bu yüzde LCD ekranların son kullanıcılara sunulması biraz gecikti. Çünkü LCD ekranlar üzerindeki kristaller dikey görüntü açısından uzaklaştıkça erozyona uğrama meyillindedirler. Gelişen teknoloji ile kristallerin sunduğu görüntü açısına da çözüm bulundu. Yeni LCD monitörlerde yatay ve dikey olmak üzere iki adet görüntü açısı sunuluyor. Derecelendirilen bu oran dikey ekran üzerindeki yarı dairenin yayıdır. Teorik görüntü açısı 180 derecedir ve ekranın ön yüzünden tam olarak görülebilir.
Bağlantı Şekli
Çoğu LCD ekran dijital ve analog bağlantılara sahiptir. Analog bağlantı VGA bağlantı yuvası ile kullanıcılara sunulur. Dijital bağlantı ise DVI arabirimi ile karşımıza çıkar. Bu bağlantıların yanı sıra yeni monitörler üzerinde HDMI ve Dİsplay Port bağlantıları da bulunuyor. Bu bağlantılar da dijital görüntü aktarımında kullanılıyor. Display port ayrıca Thunderbolt arabirimi için kullanılıyor. Bu data aktarım arabirimi Apple dizüstü bilgisayarlarda kullanılmaya başlandı. Ekran almadan önce dikkat etmeniz gereken konuların başında grafik kartınızın bağlantıları yer alıyor. Grafik kartınız hangi bağlantıları destekliyorsa ona uygun bir monitör seçmelisiniz.
Monitör Ayakları
Çoğu kişi ekran alırken ayakları düşünmez. Fakat LCD ekranların ayakları monitörler arasında büyük bir fark yaratır. Tipik olarak ayarların dört farklı tipi vardır: uzun, eğik, döner tabla ve mil. Çoğu LCD monitör diğerlerine göre ucuz olan eğik ayakla birlikte gelir. Uzun, eğik ve döner tablalı ayağa sahip monitörler esneklik ve üst düzey ergonomi sunarlar.
Hız
LCD ekranlarda karşılaşılan küçük problemlerden birisi de renk ve hız anlaşamamasından kaynaklanır. LCD ekranın ön tarafında sunulan renkler, son görüntü ve yoğunluğa ulaşmak için renk tabakasına başvurulmalıdır.
Problem renkler alınırken ortaya çıkar. Çünkü istenilen yoğunluk seviyesi kristalin açık ve kapalı olması ile doğru orantılıdır. Açık ve kapalı olma durumundaki değişim, tepki süresi olarak adlandırılır. Çoğu ekran için bu oran 10 – 12 ms’ler civarındadır. Çoğu LCD monitör için problem video izlerken ortaya çıkar. Eğer tepki süresi iyi bir monitörünüz varsa film seyrederken sert renk geçişlerinde sorun hissetmezsiniz. Size tavsiyemiz mümkün olduğu kadar düşük tepki süresine sahip bir monitör olmanız.
LCD de 8-bit ve6-bit nedir?
Çoğu üretici ekranlarındaki renk derinliğini listelemez. Hatta sadece bir kaçı her renk için derinlik veriyor. Eğer üretici 16.7 milyon renk listelemiş ise, bu ekranın her renk katmanı için 8 bit olduğunu gösterir. Eğer listede 16.2 milyon yada 16 milyon değerleri yer alıyorsa bu da her katmanın 6 bit derinlikte olduğunu gösterir. Eğer listede renk derinliğine dair herhangi bir bilgi yok ve monitör 12 ms tepki süresine sahipse 6 bit, 20 ms ya da daha yavaş bir panelse 8 bit’tir.
Sonuç
Tüm bu bilgiler ışığında kendinize uygun bir LCD monitör seçebilirsiniz. Çünkü LCD monitör üreticilerinin size sunduğu değerlerin ne anlama geldiğini bilmeniz sizi bilinçli bir tüketiciye dönüştürür. Ayrıca monitör almadan önce kişisel ve monitörü ne amaçla kullanıcağınıza dair bir liste yapmanızı tavsiye ediyorum. Profesyonel olarak grafikler üzerinde çalışan biri iseniz renk derinliği sizin için önemli olacaktır. Eğer ortalama standartlara sahip bir kullanıcıysanız yüksek değerlere fazla para verip zara girmenize gerek yok. Sonuç olarak teknik verilerin ne anlama geldiğini bilmeniz satın alma konusunda ihtiyaçlarınızı belirlemenizde önemli rol oynayacaktır.